Dopasowanie natężenia oświetlenia stanowisk pracy to jedno z podstawowych zadań pracodawcy, który chce uzyskać zgodność swojego zakładu z określonymi normami i standardami BHP.
Nieprawidłowe oświetlenie pomieszczeń uznawane jest dziś przez prawo za czynnik uciążliwy, a więc choć nie szkodliwy, zdecydowanie niewskazany w miejscach pracy. Nieodpowiednio dopasowane natężenie światła może wpływać negatywnie na zdrowie i samopoczucie pracowników. Na czym polegają, jak przebiegają i jak często należy wykonywać pomiary natężenia oświetlenia na stanowiskach pracy?
Pomiary natężenia oświetlenia – najważniejsze regulacje prawne
Każdy pracodawca ma dziś obowiązek stosowania się do ogólnych przepisów BHP i stosownych norm Prawa Polskiego określających warunki pracy na konkretnych stanowiskach. Jako że przepisy te nie określają częstotliwości prowadzenia badań natężenia oświetlenia, nie można stosować do nich założeń rozporządzenia Ministra Zdrowia z dnia 2 lutego 2011 r. w sprawie badań i pomiarów czynników szkodliwych dla zdrowia w środowisku pracy (Dz. U. Nr 33, poz. 166).
Nie oznacza to jednak, że kwestii doboru prawidłowego natężenia oświetlenia nie regulują dziś żadne normy. Wręcz przeciwnie, najważniejszą normą dla oświetlenia elektrycznego jest PN-EN 12464-1:2012 „Światło i oświetlenie – Oświetlenie miejsc pracy – Część 1: Miejsca pracy we wnętrzach”. Zgodnie z jej założeniami, oświetlenie dzienne na poszczególnych stanowiskach pracy powinno być dostosowane do rodzaju wykonywanych tam prac, ale wraz z nim pracodawca powinien zapewnić na każdym stanowisku odpowiednio dopasowane oświetlenie elektryczne.
Natężenie takiego oświetlenia nie może być za niskie – zbyt ciemne pomieszczenia powodują szybkie zmęczenie oczu, brak możliwości prawidłowego wykonywania precyzyjnych prac, a w rezultacie przyczyniają się do częstszych bólów głowy i problemów zdrowotnych. Nie wskazane jest stosowanie jednak oświetlenia zbyt jasnego i ostrego, bo i to negatywnie wpływa na stan wzroku człowieka i jego samopoczucie.
Częstotliwość pomiarów natężenia oświetlenia
Choć przepisy BHP nie określają precyzyjnie z jaką częstotliwością należy wykonywać pomiary natężenia oświetlenia w miejscach pracy, jako że nie jest ono czynnikiem szkodliwym, a jedynie czynnikiem uciążliwym. W rezultacie to pracodawca powinien podjąć decyzję o tym, jak często wykonywane będą odpowiednie pomiary upewniające się o zastosowaniu właściwego dla danego stanowiska natężenia światła. Są jednak sytuacje, które zgodnie z wspomnianymi wcześniej normami mogą zasugerować konieczność wykonania takiego pomiaru.
Przyjmuje się więc, że natężenie światła warto sprawdzać równolegle z pomiarami instalacji elektrycznej (co ok. 5 lat), po oddaniu pomieszczeń i stanowisk pracy do użytku, przy tworzeniu nowych stanowisk pracy, po przeprowadzonej modernizacji oświetlenia, po zmianie rodzaju oświetlenia (w tym także wymianie żarówek na nowe, o innej mocy), czy wreszcie w momencie, gdy poprzednie pomiary natężenia światła były niezgodne z założeniami PN-EN 12464-1:2012.
Jak dokonać pomiarów natężenia oświetlenia?
Urządzenia stosowane do wykonywania pomiarów natężenia oświetlenia w pomieszczeniach dostępne są dziś bez problemów w sklepach specjalistycznych, jednak pracodawca nie musi korzystać z nich samodzielnie – prawo pozwala dziś na korzystanie z usług firm zewnętrznych zajmujących się tego typu pomiarami, nie określając w żaden sposób zakresu ich kompetencji. Ważne, by zawsze upewnić się czy firma taka posiada stosowne do pomiarów urządzenia z deklaracją ich zgodności z obowiązującymi normami.
Korzystanie z ofert firm zewnętrznych to dość szybki i skuteczny sposób na zapewnienie swoim pracownikom pełnego komfortu świetlnego na stanowiskach pracy, a przy tym spełnienie warunków zgodności oświetlenia z obowiązującymi Normami Polskimi. Najwyższej jakości usługi pomiarowe oferuje firma Kandela Pomiary.
