Ocena ryzyka zawodowego to dokument, z którym wszyscy pracownicy przedsiębiorstw powinni się zapoznać przed rozpoczęciem świadczenia pracy. Opracowanie oceny ryzyka zawodowego to dla przedsiębiorców obowiązek, którego zaniedbanie może oznaczać konsekwencje prawne oraz finansowe. Czym zatem jest ocena ryzyka zawodowego i w jaki sposób ją opracować?
Ocena ryzyka zawodowego – co należy o niej wiedzieć?
Jak sama nazwa wskazuje, ocena ryzyka zawodowego to nic innego jak spis wszystkich czynników w miejscu pracy, które mogą przyczynić się do pogorszenia się stanu zdrowia pracownika, a nawet zagrozić ich bezpieczeństwu. Ocena ryzyka zawodowego stanowi zatem podstawę do tego, aby podjąć wszelkie możliwe środki na stworzenie bezpiecznego miejsca pracy. Zastosowanie odpowiednich środków, mających na celu ograniczenie zagrożenia na stanowisku pracy, to jeden z najważniejszych obowiązków każdego pracodawcy.
Odpowiednio sporządzona ocena ryzyka zawodowego skutecznie przyczynia się do zmniejszenia się ilości wypadków przy pracy czy częstotliwości pojawienia chorób zawodowych w danym środowisku pracowniczym. Bieżąca aktualizacja oceny ryzyka zawodowego to także możliwość na kontrolowanie różnego rodzaju zagrożeń i natychmiastowego podejmowania środków zapobiegawczych oraz korygujących.
Opracowanie oceny ryzyka zawodowego to obowiązek każdego pracodawcy. Zgodnie z zapisami w Kodeksie Pracy, pracodawca powinien udokumentować ryzyko zawodowe pracowników wykonujących swoją pracę na danym stanowisku, a także wskazać środki zapobiegawcze zmniejszające ryzyko zawodowe. Oprócz tego do obowiązków pracodawcy należy poinformowanie pracownika o zagrożeniach na danym stanowisku i przedstawienia zasad ochrony przed zagrożeniami.
Co powinna zawierać ocena ryzyka zawodowego?
Ocena ryzyka zawodowego to nie tylko kolejny dokument, z którym każdy pracownik ma obowiązek się zapoznać i stosować do określonych w nim wytycznych. Ocena ryzyka faktycznie przyczynia się do zmniejszenia częstotliwości wypadków przy pracy oraz występowania chorób zawodowych w danym środowisku pracy.
Ocena ryzyka zawodowego powinna składać się z niezbędnych elementów, umożliwiających na trafną analizę potencjalnych zagrożeń oraz wprowadzenie wszelkiego rodzaju środków zapobiegawczych. Poprawnie sporządzona ocena ryzyka zawodowego przez firmę zewnętrzną składa się z kilku etapów:
- Zebranie informacji niezbędnych do przeprowadzenia oceny ryzyka zawodowego – określenie stanowisk pracy, wieku i doświadczenia osób zatrudnionych, rodzaju maszyn, zakresu obowiązków pracowników, dokonania pomiarów czynników szkodliwych;
- Identyfikacja potencjalnych zagrożeń dla każdego stanowiska pracy – opracowanie zagrożeń według skali ważności i częstotliwości występowania;
- Oszacowanie ryzyka i opracowanie metod zapobiegawczych;
- Wyróżnienie sposobów na ograniczenie lub całkowitą eliminację czynników wpływających na ryzyko zawodowe i wdrożenie ich – wszyscy pracownicy powinni zostać zapoznani z nowymi czynnikami ryzyka oraz przeszkoleni ze sposobów ich eliminacji;
- Udokumentowana ocena analizy ryzyka zawodowego powinna być bieżąco kontrolowana i aktualizowana poprzez stałe monitorowanie sytuacji.
Kiedy należy sporządzić ocenę ryzyka zawodowego?
Ocena ryzyka zawodowego jest obowiązkowym dokumentem w każdym miejscu pracy, dlatego też powinna zostać opracowana przed zatrudnieniem osób. Większość przedsiębiorców nie posiada jednak wiedzy i doświadczenia w opracowywaniu tego typu analiz i dokumentów. Dlatego ocenę ryzyka zawodowego powinna przygotować zewnętrzna firma.
Specjaliści na podstawie szczegółowego audytu zbiorą wszystkie niezbędne informacje dotyczące zagrożeń i ryzyka na danych stanowiskach pracy. Na tej podstawie opracują ocenę ryzyka zawodowego zgodnie z przyjętymi wymogami. Zewnętrzna firma pomoże także wdrożyć wszystkie środki zapobiegawcze oraz usprawni proces szkoleń pracowników.
Częstotliwość aktualizacji oceny ryzyka zawodowego
W Kodeksie Pracy nie zdefiniowano terminów w jakich karta ryzyka zawodowego w poszczególnych środowiskach pracy powinna być aktualizowana. Polska Norma 18001:2014 wskazuje jednak, że ocena ryzyka zawodowego powinna być przeprowadzana z częstotliwością ustaloną przez pracodawcę. Aktualizację oceny ryzyka zawodowego, zgodnie z regulacjami normy, należy przeprowadzić w takich sytuacjach jak:
- utworzenie nowego stanowiska pracy,
- wprowadzenie zmian technologicznych w procesie pracy,
- wybór innych środków ochrony.
Aktualizacja oceny ryzyka zawodowego powinna być także bezwzględnie przeprowadzona po każdym wypadku po pracy. Dzięki temu możliwe jest zweryfikowanie sytuacji, która doprowadziła do wypadku, a następnie opracowanie nowych metod i sposobów zapobiegania przyszłym wypadkom przy pracy.
