Trening umiejętności społecznych (skrótowo określany jako TUS) to jedna z ciekawszych i skuteczniejszych metod leczenia wykorzystywanych dziś podczas pracy terapeutycznej z pacjentami, u których stwierdzono jakiekolwiek dysfunkcje w obrębie psychiki, w szczególności odnoszące się do kontaktów ze społeczeństwem. To dzięki treningowi wiele osób, w tym także dzieci potrafi dziś, pomimo choroby, odnaleźć się w grupie ludzi i wchodzić w interakcje, które wcześniej były dla nich nienaturalne czy wręcz niemożliwe. Do kogo kierowany jest z założenia trening umiejętności społecznych i w jaki sposób przebiegają prowadzone w ramach TUS zajęcia?
Na czym polega trening umiejętności społecznych?
Trening umiejętności społecznych, jak sama nazwa wskazuje, jest metodą terapeutyczną skupioną przede wszystkim na oswajaniu pacjentów z różnorodnymi sytuacjami społecznymi, nabywaniu i trenowaniu konkretnych umiejętności społecznych oraz ogólnym wprowadzaniu zwyczaju interakcji z innymi ludźmi u osób, które z powodów dysfunkcji rozwojowych bądź też fobii mają z tym problem. Choć zwykle kierowany do dzieci z zaburzeniami rozwoju, w tym także dzieci autystycznych i z zespołem Aspergera, TUS może okazać się równie skuteczny w procesie terapii zaburzeń lękowych u osób dorosłych. Ćwiczenia podejmowane w trakcie treningu skupiają się na umiejętnościach, których brak można zauważyć u obu wspomnianych grup, a więc między innymi na obserwacji zachowań innych ludzi czy też podejmowania prób interakcji z nimi. Wszystkie spotkania odbywają się w grupach i prowadzone są oczywiście pod czujnym nadzorem terapeuty, aby wyeliminować negatywne odczucia i zahamowania oraz chęć wycofania się, a jednocześnie oswoić pacjentów z przebywaniem w większej grupie osób.
Przebieg zajęć w ramach treningu umiejętności społecznych
Aby możliwe było trenowanie umiejętności społecznych, uczestnicy zajęć muszą być w stanie obserwować zachowania innych i potrafić na nie reagować, a więc wchodzić w interakcje pomiędzy sobą. Zajęcia przeznaczone dla dzieci mogą zawierać więc na przykład scenki, podczas których maluchy będą odgrywać konkretne role i trenować różnorodne umiejętności przydatne w codziennych interakcjach z ludźmi. Kwestie takie jak mówienie komplementów, dziękowanie, przepraszanie, czy proszenie o pomoc i oferowanie jej mogą wydawać się kwestiami bardzo podstawowymi, jednak dla dzieci z zespołem Aspergera czy dzieci autystycznych są one naprawdę trudne.
Równie skomplikowane okazuje się być dla nich słuchanie poleceń, czekanie na własną kolej do wypowiedzi, czy też wyrażanie i rozpoznawanie uczuć. Specjalnie opracowany program zajęć pozwala na wprowadzanie wskazanych umiejętności w sposób kontrolowany, bezpieczny i przede wszystkim przystępny i zrozumiały dla pacjentów. Trening umiejętności społecznych jest oczywiście jedynie częścią dłuższej terapii i nie można oczekiwać, że opuszczające zajęcia dziecko nagle stanie się osobą umiejącą inicjować rozmowy, uważnie słuchać wypowiedzi innych osób, czy rozpoznawać towarzyszące rozmowie uczucia. Zajęcia w ramach TUS są jednak dobrym startem, który tworzy podwaliny zrozumienia sytuacji społecznych i łatwiejszego akceptowania konieczności ich występowania.
Do kogo kierowany jest trening umiejętności społecznych?
Trening umiejętności społecznych jest metodą terapeutyczną, która jest z powodzeniem wykorzystywana w pracy z młodymi pacjentami obarczonymi różnego rodzaju zaburzeniami rozwojowymi, takimi jak autyzm czy zespół Aspergera. Pacjenci tacy mają z natury problem z porozumiewaniem się i interakcją społeczną – dzięki treningowi umiejętności społecznych podejście to ma jednak szansę przełamania. Każde dziecko pracuje oczywiście we własnym tempie, a zajęcia grupowe powinny być połączone z indywidualnymi. Nie zmienia to jednak faktu, że grupowy trening umiejętności społecznych otwiera możliwość interakcji z rówieśnikami w środowisku kontrolowanym i odgórnie sterowanym, dzięki czemu prawidłowe odruchy mogą stać się znacznie łatwiejsze.
