Od 1 stycznia 2021 roku weszła w życie nowa ustawa dotycząca prawa zamówień publicznych, na mocy której dochodzi do kilku zmian m.in. w zakresie wpłacania wadium. Czym jest wadium w przetargach? Jak jest obecnie oszacowywana kwota jego wpłaty?
Czym jest wadium w przetargach?
Wadium jest zabezpieczeniem interesów strony zamawiającej w przetargu przed nierzetelnymi wykonawcami przez cały czas, kiedy są oni związani złożoną w przetargu ofertą. Wadium może być wpłacone w formie gotówki, gwarancji ubezpieczeniowej lub bankowej, a także w formie poręczeń udzielanych przez podmioty określone w art. 6b ust. 5 pkt 2 ustawy z dnia 9 listopada 2000 r. o utworzeniu Polskiej Agencji Rozwoju Przedsiębiorczości. Jest to zabezpieczenie uiszczane przed upływem terminu składania ofert i jest ono utrzymywane do momentu, w którym wygasa termin związania ofertą. Ustawa gwarantuje możliwość samodzielnego doboru formy wpłaty wadium i uiszczenia go w kilku formach. Istnieje także opcja przedłużenia terminu związania ofertą, wówczas jednak przedłużeniu ulega także utrzymanie wadium, a w sytuacji, gdy jest to niemożliwe, konieczne jest wpłacanie nowego wadium.
Jedną ze zmian wprowadzonych wraz z nową ustawą jest to, że jeśli uiszczamy wadium w formie poręczenia bankowego lub ubezpieczeniowego, mamy obowiązek dostarczyć zamawiającemu ofertę oryginał poręczenia, nie jest już dopuszczalne dostarczenia kopii tak jak dotychczas.
Od czego zależy kwota wpłaty wadium?
Zgodnie z art. 97 ust. 2 nowej ustawy o zamówieniach publicznych, wysokość wpłaconego wadium nie może przekroczyć 3% wartości zamówienia. W sytuacji, gdy zamawiający dopuszcza składanie ofert w częściach, wówczas suma wpłaconego wadium jest ustalana odrębnie dla każdej z części, z zachowaniem wyżej wymienionego ustępu. Jeśli jednak mowa o sytuacjach określonych w art. 214, art. 388 i art. 418, dotyczących zamówień z wolnej ręki, zwłaszcza tych dotyczących obronności oraz zamówień sektorowych, kwota wysokości wadium jest określana na podstawie wartości zamówienia podstawowego.
Zasady zwrotu wadium
Według nowej ustawy zmianie ulegają zasady zwrotu wpłaconego wadium, na podstawie których jeśli dochodzi do sytuacji przedłużania się przetargu, środki wpłacone przez wykonawców nie są już zamrożone, lecz zwracane w ciągu tygodnia, gdy dojdzie do jednej z niżej wymienionych sytuacji:
- gdy zawarto umowę dotyczącą zamówienia publicznego,
- wygasł termin związania ofertą,
- postępowanie dotyczące zamówienia zostało unieważnione, chyba że nie minął jeszcze termin dający możliwość wniesienia odwołania od unieważnienia lub gdy nie zostało jeszcze ono rozstrzygnięte.
Oprócz wyżej wymienionych sytuacji zwrot wadium może odbyć się również na wniosek wykonawcy w następujących przypadkach:
- gdy oferta wykonawcy została odrzucona,
- gdy wykonawca wycofał ofertę przed upływem terminu ich składania,
- gdy doszło już do wybrania oferty najkorzystniejszej (nie dotyczy to wykonawcy, którego oferta została wybrana),
- tak jak w wyżej wymienionych punktach, zwrot wadium na wniosek wykonawcy również następuje na skutek unieważnienia postępowania.
Kolejną zmianą, jaką wprowadza nowa ustawa, jest fakt, że jeśli zwrot wadium odbywa się na wniosek wykonawcy, wówczas traci on prawo do korzystania ze środków ochrony prawnej, jakie przysługiwałyby mu w danej sytuacji. Jeśli zaś chce odzyskać wadium, lecz jednocześnie zachować prawo do korzystania ze środków ochrony prawnej, wówczas musi utrzymać wadium, ponosząc wciąż koszty jego utrzymania i poczekać na zaistnienie okoliczności, w ramach których wadium zostanie mu zwrócone automatycznie.
