W związku z pandemią, która bardzo mocno obciążyła wszystkie podmioty lecznicze oraz która narzuciła konieczność znaczącego ograniczenia bezpośredniego kontaktu z ludźmi, potrzeba wprowadzenia możliwości kontaktu z lekarzami i specjalistami w postaci teleporad stała się silniejsza niż kiedykolwiek.
Przed wprowadzeniem Rozporządzenia Ministra Zdrowia z dnia 12 sierpnia 2020 r. w sprawie standardu organizacyjnego teleporady w ramach podstawowej opieki zdrowotnej, w polskim prawie nie istniały prawa regulujące bezpośrednio obszar działalności lekarzy w zakresie teleporad. Formalnie więc teleporady są w dużej mierze traktowane tak, jak zwykłe, stacjonarne wizyty w gabinecie lekarza. Na jakiej zasadzie mogą się odbywać i kiedy lekarz lub pacjent mogą odmówić konsultacji w formie teleporady?
Na jakiej zasadzie może odbywać się teleporada z lekarzem?
Teleporady mogą odbywać się poprzez rozmowę telefoniczną lub audio-wideo. Ich celem jest zebranie przez lekarza wywiadu z pacjentem i wstępna ocena jego stanu zdrowia na podstawie informacji i obserwacji podczas rozmowy wideo. Telewizyta nie jest w stanie zastąpić wizyty tradycyjnej, stacjonarnej, ale w warunkach pandemicznych jest wystarczającym kontaktem pomiędzy lekarzem a pacjentem.
Aby teleporada odbywała się zgodnie z prawem, powinna spełniać warunki standardowej porady lekarskiej:
- lekarz powinien znajdować się w gabinecie,
- zagwarantować zachowanie tajemnicy lekarskiej i zgodność z RODO,
- utrzymać profesjonalny charakter wizyty
- zachować należytą staranność zdobywania informacji, a wszystkie zebrane dane i sporządzone zalecenia wprowadzić do dokumentacji medycznej pacjenta.
Udzielasz teleporad? W uzgodnieniu kwestii formalnych może przydać Ci się prawnik dla lekarza z Kancelarii Radców Prawnych Pawelczyk Kozik z Poznania.
Podczas teleporad lekarz posiada uprawnienie do wystawiania recept, zwolnień, zleceń oraz skierowań, pod warunkiem że jest w stanie rzetelnie ocenić stan zdrowia pacjenta lub przepisuje receptę na kontynuację dotychczasowego leczenia i na podstawie zebranych od pacjenta informacji o stanie zdrowia (w tym np. prowadzonych samodzielnie przez pacjenta pomiarów ciśnienia krwi) może ocenić, że ponowienie poprzedniej recepty jest wskazane.
Prawnik dla lekarza: rozporządzenia regulujące zasady udzielania teleporad lekarskich
Samą możliwość prowadzenia wizyt lekarskich w formie konsultacji on-line wprowadziła do polskiego prawa Ustawa z dnia 5 grudnia 1996 roku o zawodach lekarza i lekarza dentysty (Dz. U. z 2020 r., poz. 514), a dokładniej art. 42 ust. 1, według którego warunkiem orzeczenia o stanie zdrowia jest uprzednie osobiste zbadanie pacjenta lub zbadanie go za pomocą systemów teleinformatycznych lub systemów łączności. Choć więc zalecane jest, aby orzekać o stanie zdrowia w oparciu o bezpośrednie zbadanie pacjenta i wizytę stacjonarną, wizyty online i teleporady mogą być stosowane jako sposób na segregację pacjentów pod względem pilności przypadków.
Dodatkowe warunki prowadzenia wizyt w formie teleporad zostały przedstawione w Rozporządzeniu Ministra Zdrowia z dnia 12 sierpnia 2020 r. w sprawie standardu organizacyjnego teleporady w ramach podstawowej opieki zdrowotnej.
Zarówno lekarz, jak i pacjenci powinni pamiętać o tym jak duże ograniczenia w zakresie diagnozowania wiążą się z prowadzeniem konsultacji on-line. Z perspektywy lekarza niemożliwe jest prawidłowe ocenienie niektórych, zgłaszanych przez pacjenta objawów, jak i wykonanie badania przedmiotowego dającego znacznie lepszy pogląd na zdrowie pacjenta. Zaleceniem jest więc aby teleporady odbywały się w miarę możliwości przez połączenie audio i wideo oraz udzielały jednoznacznych zaleceń dla pacjenta: czy powinien wezwać karetkę, udać się pilnie SOR, zgłosić się osobiście do lekarza czy też poczekać z wizytą stacjonarną i pozostawać w kontakcie z lekarzem w razie nasilenia się objawów.
Odmówienie teleporady przez pacjenta lub lekarza – kiedy jest możliwe i jak powinno się odbyć?
Nowelizacja Rozporządzenia Ministra Zdrowia z 5 marca 2021 r. w sprawie standardu organizacyjnego teleporady w ramach podstawowej opieki zdrowotnej obowiązująca od 16 marca 2021 wprowadza zmiany w zakresie możliwości odmowy teleporady przez pacjenta lub lekarza. Formalnie lekarz pierwsze kontaktu nie może narzucić pacjentowi wizyty w formie teleporady, poza szczególnymi przypadkami, a pacjent który nie wyraża zgody na taką wizytę może skontaktować się z Telefoniczną Informacją Pacjenta zgłaszając taki przypadek. Prawnik dla lekarza może być w obecnych czasach ogromną pomocą dla specjalistów i lekarzy pierwszego kontaktu, dla których prowadzenie konsultacji w formie teleporad jest zupełnie nową i niezrozumiałą formą, szczególnie w kontekście prawnym.
